Minggu, 23 Desember 2012

I Ketimun Emas


Ada katuturan satua ane malu. Anak luh balu ngelah pianak luh adiri. Adanina I Ketimun Mas. Ia mumah di tanggun desane, desa Dauh Yeh, paek teken alas.

Kacerita jani sedek semengan, memenne bakal luas ka peken. Mabesen ia teken panakne, kene, “Cening, cening Ketimun Mas, meme bakal luas ka peken. Nyai ngijeng jumah, nyanan gapgapina laklak. Jumahan meten nyai nongos, kancing men jlanane. Yening ada anak kauk-kauk tidong meme, da pesan ampakina!”

Kacerita kone jani I Ketimun Mas, nongos jumahan meten makancing jlanan. Saget teka I Raksasa kauk-kauk, munyinne gede tur garo, “Cening , cening Ketimun Mas, meme teka, ampakin meme jlanan!” Pedasange baan I Ketimun Mas. “Ne, nyen ya ngelah munyinne? Nguda gede tur garo? Bah, tidong i meme.” Keto kenehne I Ketimun Mas. I Raksasa tusing ampakina jlanan. Mulih lantas I Raksasa.

Kacerita jani teka memenne. Ampakina lantas jlanan, kriut gedebleg. Morahan I Ketimun Mas, “Meme, ibusan ada anak kauk-kauk. Munyinne gede tur garo. Beh, jejeh pesan keneh tiange. Tusing bani tiang ngampakin jlanan.” Memenne kendel kenehne. I Ketimun Mas gapgapina laklak atekor. Tur lantas ngomong, “Katawang ento ane kauk-kauk i tunian? I Raksasa ento. Yen ento ampakin, pedas cening plaibange.”

Buin manine, buin memenne ka peken. Makire majalan, memenne mabesen, “Cening, cening, meme lakar ka peken. Jumah meten ngijeng, kancing jlanane. Ingetang munyin memene ibi. Yening tusing meme ane mekaukan, da pesan ampakina jlanan!”

Kacerita jani I Raksasa, lakar buin kumahne I Ketimun Mas. Di jalan nepukin ia anak ngangon bebek. Paekina pangangon ento, awakne ngetor pesu peluh baan jejehne. Ngomong I Raksasa, “Ih, jero pengangon bebek, jalan kema kumahne I Ketimun Mas. Nyanan lamun tusing jumah memenne, kauikin I Ketimun Mas!” Masaut i pangangon, “Mindah, bebek tiange tusing ada nongosin.” Galak i Raksasa, “ Yen tusing nyak, ia tendasne kamah. Basang awake seduk.” Mara keto abetne I Raksasa, nyak lantas i pengangon bebek.

Dapetange umahne I Ketimun Mas suung. Ngomong I Raksasa teken i pangangon, “Nah, kema kaukin I Ketimun Mas. Ia jumahan meten makancing jlanan. Jangihang munyine, cara munyin memenne!”

“Cening, cening Ketimun Mas. Ampakin ja meme jlanan!” Apa, kendel I Ketimun Mas. Kadena saja memenne teka. Kriut gedebleg, jlanane kaampakang. Saget saupa I Ketimun Mas, plaibanga baan I Raksasa. Beh, jerit-jerit I Ketimun Mas ngeling.

Gelisang satua, neked I Raksasa jumahne. Tekepina I Ketimun Mas aji grobag, tetehina aji lesing batu. I Raksasa ngelah juru ijeng dadua. Ne adiri buta, ane lenan bongol. Ngomong I Raksasa, “ Buta, Bongol! Eda luas kema-mai! Awake lakar ngalih bakal basa akejep.” Ngarod I Ketimun Mas ngeling, di tengah grobage mateteh lesung.

Jani kacerita memenne I Ketimun Mas, mara teka uli di peken. Dapetange umahne suung jlanan ampikne mampakan. Pianakne tusing ada. Gelar-gelur ia makaukan. Tusing ada ane masaut. Ngeling lantas memenne I Ketimun Mas, tur mapineh. “Pedas I Ketimun Mas plaibanga baan I Raksasa. Kenkenang jani baan madaya?”

Lantas ada kone meong teken bikul, kema maekin memenne I Ketimun Mas. Men Ketimun Mas ngomong, “Nah, ne apa Sang Meong ajaka Sang Bikul. Nyak ngalih I Ketimun Mas? Ia plaibanga baan I Raksasa. Yen teka baan iba I Ketimun Mas, upahina be bajo asok teken padi abodag.”

Nyak lantas I Meong teken I Bikul, majalan ajaka dadua kumahne I Raksasa. Tepukina I Ketimun Mas matangkeb. Tongosina baan I Buta teken I Bongol. I Raksasa sedekan di paon, repot munduhang bakal basa.

Kacerita pongponga grobage ban I Bikul. I Meong nyongkok duur grobage ngantiang. Krepet-krepet ngenyonyong, kriet-kriet kepungpung. Dingeha kriet-kriet teken I Buta, “Apa sih krepet-krepet ditu?” “Ngeong!” keto munyin meonge. “Sep, apa sih gesgesa meonge ditu?” Keto I Buta. Ngomong I Bongol, “Ada meong duur grobage.” “Ulahang meonge, Bongol!” Mendep I Bongol, wireh ia mula tusing ningeh. Kanti linggah song grobage, pongponga baan I Bikul.

Suba ada asedengan jlema, pesu lantas I Ketimun Mas. Ateha mulihne baan I Meong teken I Bikul. Neked jumahne, nyagjang memenne, kendel pesan kenehne. “Dewa Ratu, cening Ketimun Mas. Mara teka, aget pesan Meme!” I Meong teken I Bikul lantas upahina be bajo asok teken padi abodag. I Meong nyuang be bajone asok, I Bikul makatang padine abodag. Keto katuturanne I Ketimun Mas.